Thái Lan và Campuchia đạt thỏa thuận ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện

Lệnh ngừng bắn "ngay lập tức và vô điều kiện" sẽ có hiệu lực vào lúc nửa đêm ngày 29.07

Các nhà lãnh đạo Thái Lan và Campuchia đã nhất trí ngừng bắn "vô điều kiện" vào thứ Hai (28.07), sau năm ngày giao tranh dọc theo biên giới rừng rậm của hai nước khiến ít nhất 36 người thiệt mạng. 

Hơn 200.000 người đã phải di tản khi hai bên nã pháo, rocket và súng vào nhau trong cuộc giao tranh giành khu vực tranh chấp lâu đời, nơi có một số ngôi đền cổ. Đây là vụ bùng phát đẫm máu nhất kể từ khi bạo lực bùng phát lẻ tẻ từ năm 2008 đến năm 2011 trên vùng lãnh thổ mà cả hai bên đều tuyên bố chủ quyền do ranh giới mơ hồ do chính quyền thực dân Pháp của Campuchia đặt ra vào năm 1907. 

Đọc tuyên bố chung của các nhà lãnh đạo hai nước sau cuộc đàm phán hòa bình, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết họ đã nhất trí "ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện" có hiệu lực từ nửa đêm ngày 29.07 theo giờ địa phương.

"Đây là bước đầu tiên quan trọng hướng tới việc giảm leo thang và khôi phục hòa bình, an ninh", ông phát biểu tại cuộc họp báo ở thủ đô hành chính Putrajaya của Malaysia, cùng với quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai và Thủ tướng Campuchia Hun Manet.

Thông báo này được đưa ra sau cuộc họp hòa giải tại dinh thự chính thức của ông Anwar ở Malaysia, quốc gia hiện đang giữ chức chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á.

Ông Anwar cho biết cuộc họp của các chỉ huy quân sự từ cả hai bên sẽ diễn ra vào sáng thứ Ba, trước khi ủy ban xuyên biên giới của hai nước họp tại Campuchia vào ngày 4 tháng 8.

Khi thỏa thuận được công bố, một nhà báo của hãng thông tấn Pháp AFP tại thành phố Samraong của Campuchia - cách biên giới căng thẳng 17km - đã báo cáo rằng họ nghe thấy tiếng pháo nổ liên tục.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump - người mà cả hai nước đang tìm kiếm các thỏa thuận thương mại để tránh mối đe dọa về thuế quan cao ngất ngưởng - đã can thiệp vào cuối tuần và cho biết cả hai bên đã đồng ý "nhanh chóng đạt được" một thỏa thuận ngừng bắn. 

"Hôm nay chúng tôi đã có một cuộc gặp rất tốt đẹp và kết quả rất tốt", Thủ tướng Campuchia Hun Manet phát biểu, cảm ơn Tổng thống Trump vì sự ủng hộ "quyết đoán" của ông và nói rằng thỏa thuận ngừng bắn sẽ là "nền tảng cho việc giảm leo thang trong tương lai". 

Trước hội nghị thượng đỉnh, Thái Lan và Campuchia đã có những lời qua tiếng lại và cáo buộc gay gắt. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia, Maly Socheata, cho biết đây là "ngày thứ năm Thái Lan xâm lược lãnh thổ Campuchia bằng vũ khí hạng nặng và triển khai một lượng lớn quân đội". 

Và khi rời sân bay Bangkok, ông quyền thủ tướng Thái Lan nói với các phóng viên rằng ông không tin Campuchia "hành động một cách thiện chí". Sau cuộc hội đàm do ông Anwar - Chủ tịch ASEAN mà cả Thái Lan và Campuchia đều là thành viên - chủ trì, ông Phumtham kêu gọi thỏa thuận ngừng bắn "được thực hiện một cách thiện chí bởi cả hai bên". "Thái Lan quyết định giải quyết vấn đề một cách hòa bình, đồng thời tiếp tục bảo vệ chủ quyền và sinh mạng của người dân", ông phát biểu.

Trước thềm hội đàm, Quân đội Hoàng gia Thái Lan cho biết các tay súng bắn tỉa Campuchia đã cắm trại tại một trong những ngôi đền đang tranh chấp, đồng thời cáo buộc Phnom Penh tăng cường quân đội dọc biên giới và nã hỏa tiễn vào lãnh thổ Thái Lan. 

Quân Thái cho biết đã xảy ra giao tranh tại bảy khu vực ở vùng nông thôn, được đánh dấu bằng một dãy đồi bao quanh bởi rừng rậm và những cánh đồng nơi người dân địa phương trồng cao su và lúa. "Tình hình vẫn rất căng thẳng, và dự kiến Campuchia có thể đang chuẩn bị cho một chiến dịch quân sự lớn trước khi bước vào đàm phán", theo thông cáo của Quân đội Hoàng gia Thái Lan. 

Quốc vương Thái Lan Maha Vajiralongkorn đã kỷ niệm mừng ngày mình sinh ra lần thứ 73 vào thứ Hai, nhưng một thông báo trên Công báo Hoàng gia Thái Lan cho biết các lễ kỷ niệm công khai của ông dự kiến diễn ra tại Cung điện Hoàng gia ở Bangkok đã bị hủy bỏ do xung đột. 

Tổng thống Hoa Kỳ đã đe dọa cả hai nước sẽ áp đặt mức thuế quan cao trong cuộc chiến thuế quan toàn cầu của mình trừ khi họ đồng ý ký kết các thỏa thuận thương mại độc lập - nhưng cho biết ông Trump "mong muốn" ký kết chúng một khi "hòa bình đã đến gần". Mỗi bên đã đồng ý thỏa thuận ngừng bắn về nguyên tắc, đồng thời cáo buộc bên kia phá hoại các nỗ lực hòa bình và đưa ra các cáo buộc về việc sử dụng bom chùm và nhắm mục tiêu vào các bệnh viện.

Thái Lan cho biết chín binh sĩ và 14 thường dân đã thiệt mạng, trong khi Campuchia xác nhận tám thường dân và năm quân nhân thiệt mạng. Quân đội Hoàng gia Thái Lan cho biết đã trao trả thi thể của 12 binh sĩ Campuchia thiệt mạng trong chiến đấu. 

Hơn 138.000 người đã chạy trốn khỏi khu vực biên giới ở Thái Lan, trong khi khoảng 140.000 người đã phải rời bỏ nhà cửa tại Campuchia. Trong bối cảnh cuộc giao tranh làm bùng phát tinh thần dân tộc chủ nghĩa bùng phát, Thái Lan cảnh báo công dân "kiềm chế mọi hình thức bạo lực, dù bằng lời nói hay hành động" đối với di dân Campuchia đang sinh sống tại Thái Lan.

Theo CHANNEL NEWS ASIA