Hàng chục ngàn người đã tìm nơi ẩn náu khi giao tranh biên giới giữa Thái Lan và Campuchia bước sang ngày thứ ba vào thứ Bảy, làm gia tăng lo ngại về một cuộc xung đột kéo dài với tổng số người chết lên tới 32.
Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã mở một cuộc họp khẩn khép kín vào cuối ngày thứ sáu ở New York, trong khi Malaysia - nước chủ tịch của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á, một khối thịnh vượng chung của 10 nước trong khu vực gồm cả Thái Lan và Campuchia - đã kêu gọi chấm dứt thù địch và đề nghị đứng ra làm trung gian hòa giải.
Hội đồng Bảo an không đưa ra tuyên bố chính thức, nhưng một nhà ngoại giao cho biết tất cả 15 thành viên đều kêu gọi các bên giảm căng thẳng, kiềm chế và giải quyết tranh chấp một cách hòa bình. Hội đồng Bảo an cũng kêu gọi ASEAN hỗ trợ giải quyết xung đột biên giới, nhà ngoại giao này cho biết, yêu cầu giấu tên vì cuộc họp diễn ra riêng tư.
Người dân Campuchia ngồi trên xe máy kéo sang tỉnh Oddar Meanchey lánh nạn. Ảnh chụp ở Campuchia, thứ bảy, 26.07.2025 (AP Photo/Heng Sinith)
Ông Chhea Keo - Đại sứ Campuchia tại Liên hợp quốc sau đó phát biểu với các phóng viên rằng nước ông, nơi đã kêu gọi cuộc họp khẩn cấp, “đã yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức, vô điều kiện, và chúng tôi cũng kêu gọi giải pháp hòa bình cho tranh chấp”.
Ông đáp lại những cáo buộc rằng Campuchia tấn công Thái Lan bằng cách hỏi làm sao một quốc gia nhỏ không có lực lượng không quân có thể tấn công một quốc gia lớn hơn nhiều với quân đội gấp ba lần, nhấn mạnh, "Chúng tôi không làm vậy."
Ông Chhea Keo cho biết HĐBA kêu gọi cả hai bên “kiềm chế tối đa và sử dụng giải pháp ngoại giao”, đó cũng là điều mà Campuchia đang kêu gọi.
Khi được hỏi ông mong đợi điều gì tiếp theo, đại sứ trả lời: "Hãy xem lời kêu gọi này có được tất cả các thành viên ở đó lắng nghe hay không."
Đại sứ Thái Lan tại Liên hợp quốc đã rời cuộc họp mà không dừng lại để nói chuyện với các phóng viên.
Người dân Thái Lan sơ tán khỏi nhà sau cuộc đụng độ tại tỉnh Sisaket. Ảnh chụp ở Thái Lan, thứ sáu, 25.07.2025 (AP Photo/Sakchai Lalit)
Bộ Y tế Thái Lan hôm thứ sáu cho biết hơn 58.000 người đã phải chạy trốn khỏi các ngôi làng đến các nơi trú ẩn tạm thời ở bốn tỉnh biên giới bị ảnh hưởng, trong khi chính quyền Campuchia cho biết hơn 23.000 người đã phải sơ tán khỏi các khu vực gần biên giới.
Vụ xung đột mới nhất trong cuộc tranh chấp biên giới kéo dài giữa hai nước đã khiến ít nhất 19 người ở Thái Lan thiệt mạng - chủ yếu là thường dân - trong khi Campuchia hôm thứ Bảy cho biết thêm 12 người nữa đã thiệt mạng ở phía họ, nâng tổng số người chết lên 13.
Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai hôm thứ Sáu tuyên bố Campuchia có thể phạm tội ác chiến tranh do cái chết của thường dân và thiệt hại gây ra cho một bệnh viện. Ông nói rằng Thái Lan đã "kiềm chế và kiên nhẫn tối đa trước những hành động khiêu khích và xâm lược" từ Campuchia.
Căng thẳng ở khu vực biên giới tranh chấp đã bùng phát thành giao tranh sau khi một quả mìn phát nổ dọc biên giới khiến năm binh sĩ Thái Lan bị thương vào thứ Tư.
Quân đội Thái Lan báo cáo đã xảy ra đụng độ vào sáng sớm thứ Sáu tại nhiều khu vực dọc biên giới, bao gồm cả khu vực gần ngôi đền cổ Ta Muen Thom mà cả hai bên đều tuyên bố chủ quyền. Các phóng viên của hãng thông tấn Associated Press gần biên giới có thể nghe thấy tiếng pháo từ sáng sớm.
Quân đội Thái Lan cho biết lực lượng Campuchia đã sử dụng pháo hạng nặng và bệ phóng hỏa tiễn BM-21 do Nga sản xuất, khiến các quan chức Thái Lan mô tả là đã có "hỏa lực hỗ trợ thích hợp" đáp trả.
Một xe quân sự Campuchia chở bệ phóng hỏa tiễn ở tỉnh Oddar Meanchey. Ảnh chụp ở Campuchia, thứ sáu, 25.07.2025 (AP Photo/Heng Sinith)
Thái Lan cho biết sáu binh sĩ và 13 thường dân của nước này đã thiệt mạng trong khi 29 binh sĩ và 30 thường dân bị thương.
Sáng sớm thứ Bảy, Tướng Maly Socheata, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia, nói với các phóng viên hôm thứ Bảy rằng bảy thường dân và năm binh sĩ đã thiệt mạng trong hai ngày giao tranh. Trước đó, Bộ Quốc phòng Campuchia đã báo cáo một trường hợp tử vong - một người đàn ông đã thiệt mạng khi ngôi chùa nơi anh ta ẩn náu bị trúng hỏa tiễn bắn từ Thái Lan.
Bộ Giáo dục Campuchia tuyên bố hôm thứ Sáu rằng hai quả hỏa tiễn của Thái Lan đã bắn trúng một trường học ở Oddar Meanchey nhưng không gây thương tích. Bộ này cho biết tất cả các trường học trong tỉnh đã bị đóng cửa.
Quân đội Thái Lan phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào các địa điểm dân sự ở Campuchia và cáo buộc Campuchia sử dụng "lá chắn sống" bằng cách bố trí vũ khí gần các khu dân cư.
Dân tị nạn nghỉ ngơi tại một trung tâm sơ tán ở tỉnh Surin. Ảnh chụp ở Thái Lan, thứ sáu, 25.07.2025 (AP Photo/Sakchai Lalit)
Khi cuộc giao tranh trở nên căng thẳng hơn, dân làng ở cả hai bên đều bị cuốn vào làn đạn, khiến nhiều người phải bỏ chạy.
Khoảng 600 người đã trú ẩn tại nhà thi đấu của một trường đại học ở Surin, Thái Lan, cách biên giới khoảng 80 km. Những người sơ tán ngồi thành từng nhóm, trên chiếu và chăn, và xếp hàng lấy đồ ăn thức uống.
Cô thợ may Pornpan Sooksai mang theo bốn chú mèo trong hai chiếc lồng vải. Cô cho biết mình đang giặt đồ tại nhà gần chùa Ta Muen Thom khi tiếng pháo kích bắt đầu vang lên hôm thứ Năm.
“Tôi chỉ nghe thấy, bùm, bùm. Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn lồng, quần áo và mọi thứ, nên chúng tôi chạy đi và mang đồ đạc ra xe. Tôi sợ lắm, sợ lắm”, cô nhớ lại.
Rattana Meeying, một di dân khác, cho biết bà cũng đã trải qua cuộc đụng độ năm 2011 giữa hai nước nhưng mô tả cuộc xung đột lần này còn tồi tệ hơn.
“Trẻ em, người già đều bị tấn công bất ngờ,” bà nói. “Tôi không bao giờ nghĩ rằng nó lại bạo lực đến thế.”
Pornpan Sooksai bế chú mèo tên Kung Fu của mình tại trung tâm sơ tán ở tỉnh Surin. Ảnh chụp ở Thái Lan, thứ sáu, 25.07.2025 (AP Photo/Sakchai Lalit)
Tại bệnh viện Phanom Dong Rak gần đó, người ta nghe thấy những tiếng nổ định kỳ vào thứ Sáu, và một chiếc xe tải quân sự chở ba binh sĩ Thái Lan bị thương, trong đó có một người bị đứt cả hai chân. Vụ pháo kích hôm thứ Năm đã làm vỡ cửa sổ một trong những tòa nhà của bệnh viện và làm hư hại mái nhà.
Tại tỉnh Sisaket lân cận, nhiều dân làng đã mang theo đồ đạc và rời khỏi nhà trong dòng xe ô tô, xe tải và xe máy sau khi nhận được lệnh sơ tán vào thứ sáu.
Bên kia biên giới Campuchia, các ngôi làng ở ngoại ô tỉnh Oddar Meanchey phần lớn bị bỏ hoang. Nhà cửa đóng kín, gà chó chạy rông bên ngoài.
Một số dân làng trước đó đã đào hố để tạo ra những hầm trú ẩn tạm thời dưới lòng đất, phủ gỗ, bạt và tôn kẽm lên trên để bảo vệ bản thân khỏi đạn pháo. Nhiều gia đình có trẻ em được nhìn thấy đang đóng gói đồ đạc trên những chiếc máy kéo tự chế để di tản, mặc dù một số người đàn ông từ chối rời đi.
Một người dân ở Samraong, thủ phủ tỉnh Oddar Meanchey chỉ vào nơi bà thấy một phi cơ bị lực lượng Campuchia bắn vào thứ sáu, 25.07.2025 (AP Photo/Anton L. Delgado)
Một ngôi chùa Phật giáo hẻo lánh được bao quanh bởi những cánh đồng lúa đã tiếp nhận hàng trăm người dân sơ tán. Phụ nữ nghỉ ngơi trên võng, một số bế con nhỏ, trong khi trẻ em chạy nhảy khắp nơi. Những chiếc lều nhựa tạm bợ được dựng lên dưới tán cây.
Veng Chin, 74 tuổi, đã cầu xin cả hai chính phủ đàm phán một giải pháp “để tôi có thể trở về nhà và làm việc trên trang trại”.
Cuộc xung đột này đánh dấu một trường hợp hiếm hoi về xung đột vũ trang giữa các nước thành viên ASEAN mặc dù Thái Lan đã từng có xung đột với Campuchia qua biên giới và thỉnh thoảng có giao tranh với nước láng giềng phía tây Myanmar.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết hôm thứ sáu rằng Thái Lan và Campuchia đã đồng ý ngừng bắn và rút quân khỏi biên giới, nhưng yêu cầu thêm thời gian trước khi thực hiện hành động này, theo báo cáo của hãng thông tấn quốc gia Bernama của Malaysia.
Anwar cho biết ông đã nói chuyện với cả nhà lãnh đạo Campuchia Hun Manet và Phumtham của Thái Lan và kêu gọi họ mở ra không gian cho "đối thoại hòa bình và giải quyết ngoại giao", đồng thời đề nghị Malaysia tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán.
Theo phó phát ngôn viên Liên hợp quốc Farhan Haq, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cũng kêu gọi kiềm chế và thúc giục cả hai nước giải quyết tranh chấp thông qua đối thoại.
Một chiếc xe máy kéo chở di dân nhận đồ tiếp tế từ Văn phòng quận Srel Snam khi họ chạy trốn khỏi cuộc xung đột biên giới đang diễn ra tại tỉnh Oddar Meanchey, Campuchia vào thứ bảy, 26.07.2025 (AP Photo/Anton L. Delgado)
Đường biên giới dài 800 km giữa Thái Lan và Campuchia đã bị tranh chấp trong nhiều thập kỷ, nhưng các cuộc xung đột trước đây đều diễn ra trong thời gian ngắn và hạn chế. Vụ bùng phát lớn gần đây nhất vào năm 2011 đã khiến 20 người thiệt mạng.
Căng thẳng hiện nay bùng phát vào tháng 5 khi một người lính Campuchia thiệt mạng trong một cuộc đối đầu gây ra rạn nứt ngoại giao và làm xáo trộn chính trị nội bộ của Thái Lan.
Tình hình trở nên tồi tệ hơn khi một quả mìn làm năm binh sĩ Thái Lan bị thương vào thứ Tư, khiến Bangkok phải đóng cửa biên giới và trục xuất đại sứ Campuchia. Ngày hôm sau, đụng độ nổ ra dọc biên giới.